หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
252
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 252 ไปสู่อารมณ์ที่มีโทษปิดไว้บ้าง และส่ง (วิญญาณ) ไปสู่อารมณ์บ้าง แก่พวกสัตว์ ผู้เกิดในอบาย อวิชชาและตัณหานุสัยที่ ยังละไม่ได้ ของเหล่า
เนื้อหาในหน้า 252 กล่าวถึงการเชื่อมโยงระหว่างอารมณ์ โทษ และการเดินทางของวิญญาณในอภิธรรม การกล่าวถึงการเกิดใหม่ของสัตว์ที่มีอวิชชาและตัณหา รวมถึงความสำคัญของใจที่เป็นหัวหน้าในการเกิดเป็นหลักฐานของธรรมท
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
253
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 253 ทีป และตราเป็นต้นฉะนั้น พอกันทีไม่ควรจะชักช้าเกินไป ฯ ชวนะ ทั้งหลายเป็นของน้อยเป็นไป ชื่อว่าเป็นไปน้อย ๆ อธิบายว่า "เมื่อ อารมณ์ที่
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงอารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์ โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายการเกิดขึ้นของอารมณ์ในมโนทวารและปัญจทวาร ซึ่งสัมพันธ์กับคตินิมิตและการเกิดจุติจิต ในการศึกษาควรอ้างอิงไปยังงานวิจัยหรือหนังสือเพิ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา: การวิเคราะห์กรรมนิมิตและคตินิมิต
254
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา: การวิเคราะห์กรรมนิมิตและคตินิมิต
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 254 ว่า "กรรมนิมิต อันทวารทั้ง ๖ ถือเอา คตินิมิต อันทวารที่ 5 ถือ เอา" ฯ แต่อาจารย์พวกอื่นก็พรรณนาไว้โดยไม่แปลกกัน ๆ โดยอธิบาย นั้นนั่น
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ความหมายของกรรมนิมิตและคตินิมิตตามพระธรรมคำสอนในอภิธรรม โดยอธิบายความสำคัญของกรรมในจิตและการเกิดปฏิสนธิในอารมณ์ที่แตกต่างกัน โดยอ้างอิงคำพูดจากอาจารย์สำคัญอย่างท่านธรรมปาลาแ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
255
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 255 ขึ้น เพราะไม่มีความเป็นกรรมอันสัตว์ก่อแล้ว และเพราะความเป็น กรรมอันตัณหาไม่ให้ยินดีแล้วๆ แท้จริง กรรมที่มีอาเสวนะอันได้แล้ว บ่อย ๆ
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์กรรมที่สัตว์ได้ทำแล้วและความเชื่อมโยงกับการปฏิสนธิ โดยเสนอมุมมองของพระสารีบุตรเถระเกี่ยวกับตัณหาและกรรมนิมิต ที่เป็นปัจจุบันและอารมณ์แห่งชวนะที่ทำให้เกิดขึ้น สิ่งสำคั
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
256
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 256 ไว้แล้ว พระอนุรุทธาจารย์จึงกล่าววรรณะเป็นต้น ที่เป็นปัจจุบัน ซึ่ง ตกไปแล้วในสันตติอันเดียวกับกรรมนิมิตนั้น แม้อันชวนะที่ใกล้ต่อจุติ
บทความนี้กล่าวถึงการตีความของพระอาจารย์เกี่ยวกับปฏิสนธิและจุติของสัตว์ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างกรรมกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในวาระสำคัญในการเกิดใหม่ โดยมีคำอธิบายเกี่ยวกับกรรมนิมิตและจุติในแต่ละชั้นของอรู
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
257
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 257 สองบทว่า ตเทว จิตฺติ ความว่า จิตนั้นนั่นแล เป็นไป เพราะถึง ความเรียกว่าจิตนั้น เพราะภวังคจิตเป็นเช่นเดียวกันกับปฏิสนธิจิตนั้น เหมือ
ในบทนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ของจิตต่าง ๆ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยชี้ให้เห็นว่าจิตนั้นมีลักษณะเป็นการเปลี่ยนแปลงที่เชื่อมโยงกันระหว่างปฏิสนธิจิต ภวังคจิต และวิถีจิต เพื่อให้เข้าใจถึงการหมุนเวียนของจิตอ
การศึกษาจิตวิทยาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
258
การศึกษาจิตวิทยาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 258 คือพิจารณาปฏิสนธิจิตเป็นต้นนี้ คือที่หมุนเวียนเป็นไปตามที่กล่าวมาแล้ว (ว่า) ไม่ยั่งยืนถาวร คือไม่เที่ยง ได้แก่มีความทรุดโทรมไปเป็นธ
บทความนี้สำรวจการศึกษาปฏิสนธิจิตตามคำสอนในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการวิเคราะห์ถึงความไม่ยั่งยืนของจิตและความสำคัญในการเข้าถึงพระนิพพานผ่านญาณที่สัมปยุตด้วยมรรคและผล เนื้อหานี้ช่วยทำให้เข้าใจลึกซึ้งถึ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
259
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 259 อภิธัมมัตถสังคหบาลีแปล ปริเฉทที่ ๖ [ชื่อรูปสังคหวิภาค] [สังคหคาถา] เพราะว่า ธรรมทั้งหลายฝ่ายจิตและเจตสิก พร้อมทั้งประเภทและปวัติ ข้
ในประโยคนี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี พร้อมกับการจำแนกธรรมต่าง ๆ โดยมีการรวบรวมและอธิบายตามลำดับของคำ ข้าพเจ้าได้จำแนกธรรมฝ่ายจิตและเจตสิก โดยอิงตามประเภทและปวัติ เพื่อเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับรูปสมุท
อธิบายรูปทรงและธาตุในอภิธัมมะ
260
อธิบายรูปทรงและธาตุในอภิธัมมะ
0 ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 260 ปฐวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ ชื่อว่ามหาภูตรูป ๑ จักขุ โสตะ ฆานะ ชิวหา กาย ชื่อว่าปสาทรูป ๑ รูป เสียง กลิ่น รส และโผฏฐัพพะ
เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับรูปทรงและธาตุต่างๆ ในอภิธัมมะ โดยแยกรูปทรงออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น มหาภูตรูป, ปสาทรูป, และลักษณะรูป รวมถึงการแสดงออกถึงลักษณะต่างๆ ที่สำคัญในการดำรงชีวิตและการเข้าถึงควา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 261
261
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 261
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 261 [รูปวิภาค] ก็แล รูปทั้งหมดนี้ แม้มีอย่างเดียวเช่นนี้ (คือ) เป็นอเหตุกะ มีปัจจัย มีอาสวะ เป็นสังขตะ เป็นโลกิยะ เป็นกามาวจร ไม่มีอารม
เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์รูปทั้ง ๑๒ อย่าง อธิบายถึงความแตกต่างระหว่างรูปภายในและรูปภายนอก พร้อมทั้งปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเป็นสังขตะ โลกิยะ และกามาวจร รูปต่างๆ เช่น อัชฌัตติกรูป และพาหิรรูป ถูกนำ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
262
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 262 [สังคหคาถา] ก็ บัณฑิต ผู้เห็นประจักษ์ ย่อมจำแนกรูป ไว้แม้ ๒ อย่าง โดยความต่างแห่งรูป มี อัชฌัตติกรูปเป็นต้น ตามสมควร ด้วย ประการฉะน
เนื้อหาเกี่ยวกับการจำแนกรูปในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีการแบ่งรูปออกเป็น ๒ อย่างตามสมควรทั้งภายในและภายนอก โดยการพิจารณาจากเหตุที่สำคัญ ๔ ประการคือ กรรม จิต ฤดู และอาหาร ซึ่งส่งผลต่อการเกิดรูปอย่างต่อเนื
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
263
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 263 วิญญัติทั้ง ๒ เกิดจากจิตอย่างเดียวๆ เสียงเกิดจากจิตและฤดูฯ รูป ๓ มีลหุตาเป็นต้น ย่อมเกิดจากฤดู จิต และอาหาร ฯ อวินิพโภค รูป ๓ และอา
เนื้อหานี้กล่าวถึงหลักวิญญัติที่เกี่ยวข้องกับจิตและฤดู รวมถึงการระบุประเภทของรูปและสมุฏฐาน และการอธิบายเกี่ยวกับกลาปที่เกิดขึ้นร่วมกันจากชีวิตรูปและอวินิพโภค ผ่านการศึกษาอภิธัมมัตถ จะแสดงให้เห็นถึงกลไ
การศึกษาอภิธรรมและกัมมสมุฏฐาน
264
การศึกษาอภิธรรมและกัมมสมุฏฐาน
៩ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 264 ฉะนี้แล ฯ กลาปทั้ง 8 นี้ ชื่อว่ากัมมสมุฏฐานกลางฯ ส่วนอวินิพโภค รูป ชื่อว่าสุทธัฏฐกะ สุทธัฏฐกะนั่นแล รวมกับกายวิญญัติ ชื่อว่า กายว
เนื้อหานี้นำเสนอการศึกษาอภิธรรมที่เกี่ยวข้องกับกลาปทั้ง 8 ที่เรียกว่ากัมมสมุฏฐานกลางและการจำแนกประเภทต่างๆ ของกลาป เช่น สุทธัฏฐกะ และจิตสมุฏฐาน รวมถึงความหมายของสัททนวกะและลหุตาในวิทยาศาสตร์ทางจิตวิญญ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - การศึกษากลไกของความเกิดและดับ
265
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - การศึกษากลไกของความเกิดและดับ
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 265 นี้เป็นกลาปโยชนา (การประกอบความกลาง) ในรูปสังคหะนี้ [รูปปวัติกมะ] ๆ ก็รูปเหล่านี้แม้ทั้งหมด ย่อมมีได้ในกามโลก ตามสมควร ไม่ บกพร่องใ
เนื้อหาชี้ให้เห็นการประกอบความกลางในอภิธัมมัตถที่มีทสกะหลากหลายเป็นตัวกำหนด และความสำคัญของการเข้าใจลำดับและการลดลงของกลาปในกระบวนการเกิดและดับของชีวิต โดยมีกฎแห่งกรรมและจิตเป็นสมุฏฐานที่สำคัญในทุกช่ว
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
266
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 266 สมุฏฐาน ย่อมเป็นไปจนกะทั่วเป็นซากค [สังคหคาถา] ากศพ ฯ รูปของเหล่าสัตว์ที่ตายแล้ว ย่อมเป็นไป อย่างนั้นในภพอื่นอีกนั่นแล เริ่มต้นแต่
บทความนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับสมุฏฐานตามหลักอภิธัมม ซึ่งกล่าวถึงรูปของสัตว์ที่ตายและการปฏิสนธิในต่างภพ ภายใต้สังคหคาถาเกี่ยวกับการมีกายและความรู้ในภพต่างๆ วิจารณ์เกี่ยวกับจิตและฤดูที่เป็นสมุฏฐานสำหรับสัต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
267
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 267 ในเวลาเกิด, ส่วนในปวัติกาล แม้รูป อะไร ๆ จะไม่ได้ ก็หามิได้ ฯ นี้เป็นปวัติกมนัยแห่งรูปในรูปสังคหะนี้ ฯ ส่วนนิพพาน คือโลกุตตระ พึงกร
บทความนี้นำเสนอเนื้อหาจากอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยให้รายละเอียดเกี่ยวกับคำอธิบายเบื้องต้นของรูปในโครงสร้างของสังคหะ รวมถึงนิพพาน ซึ่งเรียกว่าโลกุตตระ และมีความสำคัญที่จะต้องเข้
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 268
268
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 268
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 268 พรรณานาความปริเฉทที่ ๖ [ข้อความเบื้องต้น] พระอนุรุทธาจารย์ ครั้นแสดงอรรถที่กล่าวไว้ในพระอภิธรรม ๒ อย่าง ด้วยสามารถแห่งจิตและเจตสิกอ
บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพระอนุรุทธาจารย์ ที่ได้แสดงคำสอนเกี่ยวกับจิตและเจตสิก ในลำดับของรูปและนิพพาน และการจัดประเภทของรูปตามคำอธิบาย แบ่งออกเป็น 5 ปริเฉทที่สำคัญ โดย
มหาภูตรูปและความเกิดขึ้น
269
มหาภูตรูปและความเกิดขึ้น
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 269 ทสกะเป็นต้น ชื่อว่ากลาป ฯ บทว่า ปวตฺติกกมโต ๑ ได้แก่ตามลำดับ ความเกิดขึ้นแห่งรูปทั้งหลาย โดยความต่างแห่งภพ กาล และสัตว์ฯ ธรรมทั้ง [
บทความนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับมหาภูตรูป สามารถแบ่งแยกและอธิบายคุณสมบัติของธาตุที่มีมากมาย โดยเฉพาะปฐวีธาตุ ซึ่งจะมีการเปรียบเทียบกับลักษณะต่างๆ เช่น การแสดงสิ่งที่ไม่เคยมี สูตรกำกึ่งที่ใช้แสดงผล โ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 270
270
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 270
બ က ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 270 อีกอย่างหนึ่ง ภูตรูป ชื่อว่าเป็นรูปใหญ่ เพราะมีความปรากฏ ใหญ่ และชื่อว่าเป็นภูต เพราะอรรถว่า เป็นที่มีอุปาทายรูปอาศัย เพราะฉะนั
เนื้อหานี้กล่าวถึงภูตรูปที่มีลักษณะเป็นที่อาศัยของอุปาทายรูป และการอธิบายความหมายที่เกี่ยวกับมหาภูตที่สำคัญในบาลี รวมถึงการแยกประเภทของภูตรูปที่อาศัย และการอธิบายธาตุ ๔ โดยเฉพาะปฐวีธาตุ ที่ปรากฏว่ามีอ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
271
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ๆ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 271 ธาตุอันเป็นส่วนแห่งสรีระและภูเขา คือ ปฐวีฯ ชื่อว่าอาโป ด้วยอรรถ ว่า เอิบอาบ คือซึมซาบรูปที่เกิดร่วมกัน หรือด้วยอรรถว่า เพิ่มพูน ค
เนื้อหาพูดถึงธาตุสี่ที่ประกอบสร้างสรีระมนุษย์ ได้แก่ ปฐวี, อาโป, เตโช, และวาโย ซึ่งแต่ละธาตุนั้นมีลักษณะของตนเอง ทว่าเมื่อรวมกันจะก่อให้เกิดและเสริมสร้างการดำรงอยู่ของชีวิต พร้อมกับการทำงานของประสาทรู